Mia ART GALLERY zaprasza na niecodzienny mariaż artystyczny: proza poetycka Andrzeja Saja połączona z fotografiami Janusza Leśniaka, wydawnictwo i wystawa, inspiracja i jej efekt.

Czym jest twórczość, jakie ma źródło, z czego wynika potrzeba nazywania słowem, obrazem i dźwiękiem tego, co ulotne, co jest niepokojem, niewyjaśnioną tęsknotą?

Kolejna publikacja w ramach Let’s talk about Art! to rzecz o tworzeniu, okiem doświadczonego, krytycznego obserwatora twórczości innych, to spotkanie z mitycznym Orfeuszem i jego pasją, to spotkanie również z niezwykłymi fotografiami skrywającymi w sobie orfickie tajemnice.

Książka Andrzeja Saja to zbiór tekstów eseistycznych oraz proza poetycka. Zainspirowane greckim mitem o losach Orfeusza i Eurydyki, odnoszą się do współczesnych problemów interpretacji procesu twórczego, w tym „gestu” fotograficznego, warunków, w jakich możliwy jest proces zapisu tego ulotnego wymiaru rzeczywistości, której uosobieniem jest utracona Eurydyka, a znakomite fotografie cieni Janusza Leśniaka to inspiracja i ilustracja tego procesu.

Nota o publikacji „Gest Orfeusza”

W książce zebrano teksty eseistyczne oraz  prozę poetycką  zainspirowaną  greckim mitem o losach Orfeusza i Eurydyki,  a odnoszące  się do współczesnych  problemów  interpretacji  procesu twórczego, w tym  „gestu” fotograficznego.  Stąd  w części  pierwszej  zaprezentowano  esej dotyczący  warunków  w  jakich możliwy  byłby  proces  zapisu (fotograficznego)  tego  ulotnego wymiaru rzeczywistości, której  uosobieniem  może być  „utracona” Eurydyka.  Pewną  ilustrację  tego  procesu przedstawiają  znakomite  fotografie  „cieni” Janusza  Leśniaka; (osobną  interpretację  jego twórczości  podejmuje  tekst  zamykający  książkę, pt. „Spojrzenie stamtąd”).

W kolejnych  częściach  publikacji  zamieszczono fragmenty  prozy  poetyckiej i teksty  poetyckie  reinterpretujące  mit  orficki – już  w oparciu  o subiektywne  wyobrażenia autora,  w tym  w  jego  (mitu) odwróceniu  bądź  zaprzeczeniu. „Orfeusz w piekle sztuki” oraz „Przypisy do Orfeusza” i „Przypisy do Eurydyki” są  tego dowodem , odsyłającym do odczuć  i  wrażliwości odbiorczych  bardziej  niż do  ich  możliwości  poznawczych.

Mit  o Orfeuszu – to w istocie symbol na  tyle pojemny by odnieść  się  z jego  pomocą  do tego czym jest twórczość (i sztuka),  czym jest jej percepcja – czyli „zejście” w tym celu w podziemia świadomości (Pamięci) i  powrót z obrazem (wyobrażeniem)  tego co niejako  „utraciło się” (zalegało w  podświadomości).  Powrót  z obrazem --  i  tylko tyle –  jest  na  pewno  wyrazem celu sztuki,  a  także sprzyja  odbiorowi  jej ulotności, jej znikania i trudu  obecności.  I co --  jak wiadomo – może  kończyć  się  pewną  klęską: w tym sensie, że nie zawsze i  nie do końca  uwidaczniają się wszelkie cechy fizyczne i duchowe  tego „obiektu”, który twórca usiłuje „stamtąd”, na  jaw  oczywistości , wyprowadzić.  Jednak  zawsze,  i  jak  zwykle,  może  on  przywracać  swą  twórczością  owe  idee  i  obrazy ten stan  rzeczy  re-prezentujące.

Jak pisze Andrzej Saj:

„Mity – te najstarsze narracje naszej kultury ...  co mogą nam dzisiaj jeszcze powiedzieć? Czy wciąż niosą wiedzę o życiu, o człowieku, czy nadal poruszają? To swoiste inskrypcje na pomnikach naszej kultury; niektóre już nieco zatarte,  wypłowiałe, ale inne – ciągle  żywe, krwawiące. Bo ból jest esencją poezji, ból istnienia powoduje sztuką... więc symboliczny gest Orfeusza stanowi o naszej woli przywrócenia pełni wolności w dysponowaniu  naszą Pamięcią i Niepamięcią. A to oznacza, że można się tej mitologii także przeciwstawić, tworząc niejako własną opowieść lub inny medialny przekaz.”

Janusz Leśniak  - znany jako autor „fotografii ze swoim cieniem” nazywanych leśniakami. Od połowy lat 80.  skupiony wyłącznie na fotografowaniucienia.  Od 2010.  rozpoczął cykl  nazywany  leśniaki-mandale.  W początkowym okresie swoich związków z filmem zajmował się dokumentem w telewizji. Obecnie realizuje filmy animowane w oparciu o swoją twórczość w dziedzinie fotografii.

Jego prace znajdują się w Museum of Modern Art w Nowym Jorku - MoMA  (USA), Bibliothèque nationale de France w Paryżu (Francja), Canadian Museum of Civilization w Gatineau/Ottawa (Kanada), Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie  i  innych zbiorach. Pokazuje swoje prace na wystawach  indywidualnych i zbiorowych w Polsce i na świecie. Mieszka i pracuje w Krakowie.

Dr Andrzej Saj  – wykładowca historii architektury wnętrz i dizajnu w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, krytyk sztuki i fotografii; autor licznych publikacji o tej tematyce w czasopismach i wydawnictwach zwartych. Kurator  wielu wystaw sztuki i fotografii. Założyciel w 1991 r. i redaktor naczelny Pisma Artystycznego „Format” oraz  „biblioteki Formatu”, w której ukazało się szereg książek z zakresu literatury i eseistyki. Literacko debiutował w 1977 r. tomikiem  poezji w „Ossolineum”.